Slakken encyclopedie

Er is waarschijnlijk geen tuineigenaar die geen problemen met slakken heeft gehad. Niet alle slakkensoorten zijn echter daadwerkelijk schadelijk. Tijgerslakken en Romeinse slakken, bijvoorbeeld, blijken heel nuttig te zijn. Andere soorten slakken daarentegen zijn een echte plaag, en hun eliminatie kan soms heel wat inspanning vergen.

Op deze pagina vindt u veel interessante informatie over dit onderwerp en komt u onder meer te weten hoe slakken zich voeden, hoe zij zich voortplanten en wat er in de winter met hen gebeurt.

Inhoudsopgave

• Zijn alle slakken ongedierte?
• Wat eten slakken?
• Kunnen slakken iets ruiken?
• Kunnen slakken zien?
• Hoe verplaatsen slakken zich?
• Hoe oud worden slakken?
• Hoe brengen slakken de winter door?
• Wanneer worden slakken geslachtsrijp en hoeveel eieren leggen zij?
• Hoe planten slakken zich voort?
• Hebben slakken al een huis als ze uit het ei komen?
• Kunnen slakken hun huis verlaten?
• Waar blijven slakken als het warm en droog is?
• Hoe hoog kan een slak klimmen?
• Vinden weggehaalde slakken hun weg terug in mijn tuin?
• Hoe lang doen slakken erover om terug in de tuin te komen?
• Welke planten kunnen worden gebruikt om slakken te verdrijven?
• Welke diersoorten eten slakken of slakkeneieren?
• Welke huismiddeltjes helpen tegen slakken?
• Zijn koperbanden geschikt voor slakkenbestrijding?
• Wat gebeurt er met dieren die slakken eten die vergiftigd zijn met slakkenkorrels?

Zijn alle slakken ongedierte?

In wezen moet u zich ervan bewust zijn dat er vanuit het standpunt van de natuur eigenlijk geen schadelijke organismen bestaan en dat elk levend wezen deel uitmaakt van de natuurlijke kringloop. Dit geldt ook voor slakken en hun eieren, die voor veel dieren een belangrijke voedselbron vormen. 

De aanleg van een tuin is echter een ingreep in de natuur en leidt tot een bijzonder groot voedselaanbod voor slakken, zodat deze zich zeer snel kunnen vermenigvuldigen. Bovendien zijn er in tuinen veel minder natuurlijke roofdieren dan in het wild. Daarom is het, zonder passende tegenmaatregelen, slechts een kwestie van tijd voordat slakken de overhand krijgen en alles kaalvreten.

Niet alle slakken zijn echter even schadelijk voor de beplanting van de huis-tuin. Romeinse slakken, bijvoorbeeld, eten naaktslakken en kunnen dus tot op zekere hoogte zelfs helpen bij de bestrijding van dit vervelende ongedierte. Niettemin is het, om planten te beschermen, meestal van essentieel belang de slakken in de tuin te bestrijden en bijvoorbeeld slakkenvangers of slakkenvallen op te zetten.

Wat eten slakken?

Slakken zijn omnivoren. Ze zijn gewoonlijk niet erg kieskeurig en voeden zich zowel met dode als met verse planten. Ze geven de voorkeur aan de meest malse delen van planten, die ze gemakkelijk kunnen afschrapen met hun raspende tong. Naast groenten en fruit eten sommige slakkensoorten ook levende insecten, zoals muggenlarven of aas, als ze de kans krijgen.

Kunnen slakken iets ruiken?

Hoewel slakken geen neus in de ware zin van het woord hebben, beschikken zij wel over een zeer goed ontwikkelde reukzin. Met hun reukcellen kunnen ze betrouwbaar potentiële voedselbronnen opsporen. Dit is ook de reden waarom slakkenvallen met geschikt aas of slakkenkorrels zo goed werken in de strijd tegen dit vervelende ongedierte.

Kunnen slakken zien?

Bij nadere beschouwing zijn aan de uiteinden van de langere voelsprieten van de naaktslakken duidelijk donkere vlekken te zien. Dit zijn in feite hun ogen. Slakken kunnen echter niet concurreren met het gezichtsvermogen van mensen of andere meer ontwikkelde wezens. In plaats daarvan kunnen ze slechts enkele centimeters ver zien, wat ook te zien is aan het feit dat ze hun antennes pas laat op de dag intrekken als je ze met je hand nadert.

Hoe bewegen slakken?

Slakken kunnen zich maar heel langzaam voortbewegen. Daartoe vormen zij onder zich een slijmtapijt, waarover zij kunnen glijden en dat tevens dient als bescherming tegen scherpe randen op de grond.

Om vooruit te kruipen, tillen slakken hun voet aan de achterkant een beetje op. Dit creëert een plooi die ze naar voren laten bewegen naar hun hoofd. Dit proces wordt voortdurend herhaald en zorgt ervoor dat het lichaam van de slak langzaam vooruit glijdt over het slijmtapijt.

Hoe oud worden slakken?

De levensverwachting van slakken varieert naar gelang van de soort. Wijngaardslakken kunnen wel tien jaar oud worden, terwijl de Spaanse Way-slak, die tot ergernis van veel tuiniers wijd verspreid is, normaal gesproken hooguit twee jaar oud wordt. De levensverwachting van zeer kleine slakkensoorten is vaak nog lager, namelijk ongeveer één jaar.

Hoe brengen slakken de winter door?

Wat er precies met slakken gebeurt in de winter, hangt af van de slakkensoort in kwestie. Veel naaktslakken leggen eieren in de herfst en sterven dan. Slakken en sommige soorten naaktslakken houden echter ook een winterslaap. Daartoe trekken zij zich terug in stapels hout, stapels bladeren of zelfs in kleine holen. Daar verlagen ze hun lichaamstemperatuur en vertragen zo de werking van hun organen.

De winterslaap duurt voor slakken gewoonlijk van midden of eind oktober tot de lente. Dan, eind maart of begin april, ontwaken de slakken weer, komen tevoorschijn uit hun winterschuilplaatsen en gaan, tot verdriet van veel hobbytuiniers, op zoek naar voedsel.

Wanneer worden slakken geslachtsrijp en hoeveel eieren leggen zij?

De meeste slakken worden geslachtsrijp in hun eerste levensjaar. Het aantal gelegde eieren kan sterk variëren, afhankelijk van de slakkensoort. Terwijl naaktslakken en andere naaktslakken ongeveer 400 eieren per keer kunnen leggen, leggen Romeinse slakken slechts tussen de 30 en 40 eieren. Desondanks leggen slakken hun eieren in de vroege zomer en in de loop van de herfst.

Hoe planten slakken zich voort?

De meeste slakken zijn hermafrodiet, en bezitten zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtsorganen. Ze wisselen de zaden, gevormd in de mannelijke geslachtsorganen, met elkaar uit. Vervolgens begint de productie van vrouwelijke eitjes.

Het duurt dan twee tot tien weken tot de eieren rijp zijn en onder stenen of in kleine holen kunnen worden gelegd. De eitjes ontwikkelen zich verder tot zogenaamde eierlarven, waaruit uiteindelijk kleine slakjes komen. Afhankelijk van de buitentemperatuur kan dit proces enkele weken tot zelfs enkele maanden duren.

Hebben slakken al een schild als ze uit het ei komen?

Slakkensoorten met een huisje, zoals Romeinse slakken, worden reeds geboren met de nodige uitrusting voor hun huisje. Hun embryogedeelte is omgeven door een piepklein schelpje van kalk, dat afkomstig is van de mantel van de ingewanden. De kalk wordt mettertijd vast en vormt dan uiteindelijk het afgewerkte slakkenhuis waarin de slak zich kan terugtrekken.

Zolang de slak groeit, wordt zijn schelp ook groter en groter. Wanneer de slak volgroeid is, eindigt ook de groei van het slakkenhuis.

Kunnen slakken hun schelp verlaten?

Het schild van een slak zit stevig aan zijn lichaam vast en kan dus niet worden achtergelaten. Lege slakkenhuizen zijn afkomstig van slakken die het slachtoffer zijn geworden van een roofdier of een natuurlijke dood zijn gestorven.

Waar blijven slakken tijdens hitte en droogte?

Als tuineigenaar weet u heel goed dat slakken vooral actief zijn bij vochtig weer. Als het daarentegen erg warm en droog is, trekken ze zich terug op schaduwrijke en vochtige plaatsen. Dat kunnen bijvoorbeeld composthopen zijn of kleine holen in de grond. Daarnaast kunnen grote bladeren, maar ook stenen en houtstapels door slakken worden gebruikt als schuilplaats in droge en hete omstandigheden.

Hoewel hoge temperaturen en een droge omgeving niet bepaald de favoriete leefomstandigheden van slakken zijn, overleven zij deze fasen verrassend goed in hun schuilplaatsen. Zware regenval en de daarmee gepaard gaande langdurige waterverzadiging kunnen er daarentegen toe leiden dat slakken in hun schuilplaatsen verdrinken.

Hoe hoog kan een slak klimmen?

Slakken zijn zeer getalenteerde klimmers. Op voorwaarde dat de grond hen voldoende steun biedt, is een klimhoogte van enkele meters geen enkel probleem. Sommige slakkensoorten kunnen zelfs tot 20 meter in het bos klimmen.

Zullen verwijderde slakken hun weg naar mijn tuin terugvinden?

Sommige tuineigenaars proberen slakken te bestrijden door ze te verzamelen en ze op een afstand los te laten. Helaas is deze methode van slakkenbestrijding meestal slechts een kortetermijnoplossing, aangezien slakken ook over grotere afstanden hun weg terug kunnen vinden.

Volgens studies kunnen naaktslakken bijvoorbeeld afstanden van meer dan tien meter overbruggen. Het is dus altijd mogelijk dat het ongedierte niet in de tuin van uw buurman blijft, maar terugkeert naar zijn oorspronkelijke habitat. Als u het slakkenprobleem in uw tuin onder controle wilt krijgen, moet u dus andere maatregelen nemen en uw bedden bijvoorbeeld beschermen met een speciale slakkenafrastering.

Hoe lang doen slakken erover om terug in de tuin te komen?

Hoe lang het duurt voor slakken die op een andere plaats zijn blootgesteld, hun weg naar de tuin terugvinden, hangt af van de afstand en van de toestand van de omgeving. Op vochtige paden kunnen slakken een afstand van ongeveer drie meter per uur afleggen.

Slakken die 's avonds worden verzameld en 20 meter verderop worden achtergelaten, kunnen dus 's nachts naar uw tuin terugkeren.

Welke planten kunnen gebruikt worden om slakken te verdrijven?

Er zijn een aantal planten die een afschrikkend effect hebben op slakken. Daartoe behoren uien en knoflook, alsmede bepaalde kruiden. De ervaring leert dat slakken vrij goed kunnen worden afgeweerd met bijvoorbeeld tijm, rozemarijn en lavendel. Daarnaast staan sierknoflook en Oost-Indische kers ook bekend om hun afschrikkende werking op slakken.

Bovendien is het doeltreffend gebleken om de buitenste delen van de bedden te beplanten met planten die moeilijk te knagen zijn, zoals kamperfoelie, steenkruid of wolfsmelk. Hetzelfde geldt voor planten met harige bladeren. Ook deze kunnen niet gemakkelijk door slakken worden aangevreten, zodat planten als kraanvogel, geranium en anjerwortel ook zeer geschikt zijn om langs de randen te planten.

Naast de reeds genoemde planten zijn ook giftige planten zoals vingerhoedskruid, akoniet, pioenrozen of lelietjes-van-dalen zeer geschikt als bescherming tegen naaktslakken, omdat zij ook schadelijk voor hen zijn.

Welke diersoorten eten slakken of slakkeneieren?

Slakken dienen als voedsel voor veel dieren. Zowel de plaagdieren zelf als hun eieren kunnen daarom het slachtoffer worden van een reeks roofdieren. Daartoe behoren onder meer diverse insecten, zoals vuurvliegen, vuurvliegjes, marsvliegen, loopkevers, goudklikkevers, aaskevers, weverkevers en duizendpoten.

Bovendien eten talrijke vogelsoorten ook graag slakken. Onder meer lijsters, merels, spreeuwen, roeken, spechtmezen, reigers en eksters staan bekend om hun slakken op het menu. Eenden blijken ook zeer goede slakkenjagers te zijn. Dit geldt zowel voor vliegende eenden als voor diverse loopeenden. Om eenden als naaktslakkenjagers in de tuin te kunnen gebruiken, moeten natuurlijk de nodige voorzieningen aanwezig zijn om ze te houden, wat waarschijnlijk niet altijd het geval is.

Spitsmuizen, mollen en egels eten ook graag slakken, evenals padden, kikkers, grasslangen, hagedissen en diverse andere reptielen en amfibieën. Overigens voeden slakken zich ook met slakken, zodat zij zeker een rol kunnen spelen bij de bestrijding van hun verwanten en niet noodzakelijk als plaag moeten worden beschouwd.

Welke huismiddeltjes helpen tegen naaktslakken?

Er zijn talrijke manieren om slakken te bestrijden. Naast zeer giftige producten zoals slakkenkorrels, zijn ook verschillende huismiddeltjes doeltreffend gebleken. Koffiedik in het bed kan bijvoorbeeld helpen om slakken te verdrijven en tegelijkertijd dienen als meststof voor de planten.

Bovendien kunnen geweekte havermout en brood, evenals stukjes groente die buiten de bedden worden gestrooid, helpen om slakken bij de planten weg te houden. Dit ongedierte is immers zeer traag en eet altijd wat binnen zijn bereik ligt. In dit verband kan het soms nuttig zijn om in groentebedden specifieke planten te planten, zoals tuinkers, om slakken af te leiden van andere planten, zoals sla.

Een andere mogelijkheid is het opzetten van slakkenvallen met bier. Deze trekken ook vrij betrouwbaar slakken aan. Het ongedierte verdrinkt echter vaak in doodsangst in een dergelijke val, zodat het opzetten van biervallen slechts in beperkte mate aan te bevelen is.

Zijn koperbanden geschikt voor slakkenbestrijding?

Af en toe wordt aanbevolen koperbandjes te gebruiken om slakken te bestrijden. Deze aanbeveling is gebaseerd op de veronderstelling dat koper ionen afgeeft die in een zuur milieu giftig zijn voor slakken.

Aangezien slakkenslijm een zure omgeving is, zouden koperstrips ionen moeten afgeven wanneer zij in contact komen met een slak en de plaag doden. Deze veronderstelling is in principe niet onjuist. De door het koper vrijgemaakte ionen zijn echter zo laag dat zij slakken geen kwaad kunnen doen.

In het beste geval kan de naaktslakkenplaag in de tuin enigszins worden verminderd met koperstrips. Zij vormen echter geen betrouwbare bescherming tegen het vervelende ongedierte.

Wat gebeurt er met dieren die slakken eten die vergiftigd zijn met slakkenkorrels?

Welke gevolgen het eten van met slakkenkorrels vergiftigde slakken heeft voor egels en andere dieren, hangt af van de werkzame stof in de slakkenkorrels. Als het metaldehyde is, kan de egel een pijnlijke dood verwachten.

Als u absoluut slakkenkorrels wilt gebruiken om slakken te bestrijden, kunt u dus beter producten gebruiken met alternatieve werkzame stoffen zoals ijzer(III)fosfaat. Wij raden u echter aan de voorkeur te geven aan een slakkenafrastering voor de bestrijding van ongedierte.